poniedziałek, 30 grudnia 2013

GOCŁAWSKIE ULICE - ul. Władysława Umińskiego

Władysław Umiński (ur. 10 listopada 1865 w Przedeczu, zm. 31 grudnia 1954), polski pisarz tworzący fantastykę naukową (nazywany często polskim Juliuszem Verne'em) – autor książek dla dzieci i młodzieży, publicysta i popularyzator nauki. Obok Antoniego Langego i Jerzego Żuławskiego prekursor fantastyki naukowej w literaturze polskiej.
Urodził się w małym miasteczku Przedecz w ubogiej rodzinie mieszczańskiej. Ojciec - Julian Umiński, pochodzący ze zubożałej rodziny szlacheckiej - był malarzem, matka – Tekla z Bogdańskich – pracowała jako nauczycielka.
Władysław uczył się w gimnazjum filologicznym i szkole realnej. Ukończył studia przyrodnicze na uniwersytecie w Petersburgu. Był niespełnionym konstruktorem maszyn. Swoje pierwsze konstrukcje zaprojektował w wieku 12 lat, jednak z powodu trudnej sytuacji finansowej, w którą popadli jego rodzice, marzenia spełzły na niczym. Przeprowadzał doświadczenia w laboratorium Muzeum Przemysłu i Rolnictwa (gdzie zetknął się z Marią Skłodowską-Curie), budował w latach osiemdziesiątych XIX w. modele machin latających.
Przez całe życie borykał się z kłopotami finansowymi. Pisał oraz zajmował się m.in. katalogowaniem książek w bibliotece Politechniki Warszawskiej, prowadzeniem przedstawicielstwa studzien artezyjskich, pracą jako referent w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Urzędzie Filmowym.
W 1889 roku założył Aeroklub w Warszawie. Wprowadził polską nazwę aeroplanu - samolot. Zajmował się popularyzacją nauki i techniki. Pierwszą jego książką popularnonaukową była Żegluga powietrzna (1894), a później opublikował ponad czterdzieści broszur i odczytów z dziedziny nauki, techniki i przemysłu. Współpracował z wieloma czasopismami – przed pierwszą wojną światową jego teksty ukazywały się w takich pismach, jak "Wieczory Rodzinne", "Tygodnik Mód i Powieści", "Kurier Codzienny", "Kurier Warszawski", "Prawda", "Czytelnia dla Wszystkich", "Miesiąc Ilustrowany". W dwudziestoleciu międzywojennym jego aktywność na tym polu osłabła, tylko kilkakrotnie publikuje w "Płomyku", "Naokoło Świata", "Moim Pisemku", "Iskrach", "Locie".
Był także autorem znanych adaptacji dzieł Gabriela Ferry'ego, A. Wildensteina, Anczyca, Friedricha Joachima Pajekena i innych. Był przyjacielem wiodącego wydawcy Michała Arcta. W roku 1952 został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne osiągnięcia w dziedzinie literatury. Twórczość[edytuj]
Władysław Umiński pisał liczne odczyty popularnonaukowe, powieści przygodowe dla młodzieży, a także pionierskie polskie powieści fantastycznonaukowe. Przed wojną wychowało się na nich wiele pokoleń młodych Polaków.
Twórczość "polskiego Verne'a" w swej wymowie nastawiona była głównie na akcent patriotyczno-wolnościowy. Biegle łączył style pisarskie Verne'a, Reida i Coopera.
Jego fantastyka, zawsze ściśle adekwatna do rozmaitych dziedzin nauki okazała się wizjonerską. To właśnie w powieściach zawierał on projekty swoich maszyn, na których realizację nie było go stać finansowo. W roku 1952 rozpoczął pracę nad nową, monumentalną powieścią Świat za lat tysiąc, której jednak nie zdążył ukończyć.
Autor powieści przygodowych i historycznych, m.in. Wędrowna wyspa (1895); Flibustierowie (1901); Pod flagą polską samochodem naokoło świata (1919). Opublikował kilkadziesiąt książek popularnonaukowych m.in. Cuda przemysłu (1898); Ocean i jego tajemnice (1899); O węglu kamiennym (1900); Zwierzęta przedpotopowe (1900); Najdawniejsze wynalazki (1902); Świat lodów (1907); Wycieczka na Księżyc (1907); W otchłaniach niebios (1910); Samolot na usługach człowieka (1930).
Rozgłos przyniosły Umińskiemu powieści fantastycznonaukowe adresowane do młodego czytelnika. Debiutował w 1891 książką Zwycięzcy oceanu (Gebethner i Wolff, W.: pwdr. w: „Wędrowiec" 1890 nr 23-52; powieść przełożona na czeski). W dalszej kolejności ukazały się: Balonem do bieguna. Przygody z podróży powietrznej ponad lodami (prwdr. „Wieczory Rodzinne" 1892 nr 1-30; wyd. os. Gebethner i Wolff, W. 1894; wyd. powój. 1947 i 1948 pt. Balonem do bieguna północnego. Ponad lodami Antarktydy; przekład francuski i rosyjski); W nieznane światy. Powieść fantastyczna (Petersburg, 1895, przekład rosyjski, wyd. 2, tyt. zm.); Samolotem dookoła świata. Powieść fantastyczna (K. Trepke, W. 1911); Na drugą planetę. Powieść fantastyczna (L. Fischer, E. Wende, Lw. 1913; przekład rosyjski); Czarodziejski okręt. Powieść dla młodzieży (Gebethner i Wolff, W. 1916); W głębinach oceanu. Powieść fantastyczna dla młodzieży (Gebethner i Wolff, W. 1920); Zaziemskie światy. Pierwszy lot międzyplanetarny (Gebethner i Wolff, W. 1948, książka ukazała się w 1956).
Wszystkie powieści były wielokrotnie wznawiane również w okresie powojennym.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz